Informacja dotycząca utrzymania urządzeń melioracji wodnych

Zasadnicze funkcje urządzeń melioracji wodnych sprowadzają się do regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwiania jej uprawy, ochrony użytków rolnych przed degradacją. W tym miejscu należy wskazać, iż zachowanie właściwych stosunków wodnych ma istotne znaczenie dla użytków rolnych, które są podstawowym źródłem pasz w gospodarstwach specjalizujących się produkcją mleczną.

Wobec powyższego przypominamy, iż utrzymanie urządzeń melioracji wodnych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej działającej na terenie gminy lub związku spółek wodnych, w którym jest zrzeszona spółka wodna działająca na terenie gminy – do tej spółki lub tego związku spółek wodnych, co wynika z treści art. 205 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U.2020 r., poz. 310 ze zm.). Zainteresowanymi właścicielami gruntów są w myśl art. 199 ust. 2 ww. ustawy Prawo wodne  właściciele gruntów, na które te urządzenia wywierają korzystny wpływ.

Właściciele gruntów muszą zatem pamiętać, że do prawidłowego funkcjonowania urządzeń wodnych, w tym melioracyjnych, wymagane jest regularne wykonywanie właściwych prac utrzymaniowych.

Prace utrzymaniowe (konserwacyjne) powinny być prowadzone cyklicznie, tj:

• Każdego roku należy wykonać przynajmniej jednokrotne wykoszenie porostów ze skarp i dna rowów w terminie 15.06. – 15.07, optymalnym rozwiązaniem byłoby dwukrotne wykoszenie porostów ze skarp i dna rowów w terminach: I-sze koszenie 06. – 15.07,
  II-gie koszenie 20.08. – 30.09. Wbrew pozorom są to zabiegi bardzo istotne, gdyż intensywnie rozwijająca się roślinność potrafi istotnie ograniczyć przepustowość rowu skutkującą spiętrzeniem wody powyżej stanów brzegowych, co jest bezpośrednio powodem  podtapiania przyległych użytków rolnych.
• Okresowo w zależności od potrzeb jednak nie rzadziej niż raz na 3 – 4 lata należałoby wykonać konserwację gruntowną obejmującą odmulenie dna rowów melioracyjnych warstwą 20 – 40 cm – w obecnych warunkach (gdy rowy nie były odmulane od 10 – 20 lat) takie roboty prowadzić sprzętem mechanicznym.

Powyższe terminy należy uważać za obligatoryjne w przypadku postępowań administracyjnych prowadzonych przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Zarząd Zlewni w Ostrołęce. Na obszarach zmeliorowanych objętych działalnością gminnych spółek wodnych szczegółowe zakresy robót utrzymaniowych oraz terminy ich realizacji ustala zarząd gminnej spółki wodnej.

Niewywiązywanie się z obowiązku konserwacji urządzeń wodnych powoduje wyłącznie złe skutki, prowadzi między innymi do podtopień skutkujących stratami plonów na użytkach rolnych.

Zgodnie z art. 206 ww. ustawy jeżeli obowiązek, o którym mowa w art. 205 (utrzymanie urządzeń melioracji wodnych), nie jest wykonywany, właściwy organ Wód Polskich ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntów, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonywania.

Również w myśl art. 191 ww. ustawy Prawo wodne w przypadku nienależytego utrzymania urządzenia wodnego (np. rowu), którego następstwem jest zmiana funkcji tego urządzenia lub szkodliwe oddziaływanie tego urządzenia na wody lub grunty, właściwy organ Wód Polskich z urzędu lub na wniosek, mając na uwadze, że korzystanie z wód nie może powodować pogorszenia stanu wód i ekosystemów od nich zależnych, marnotrawstwa wody lub energii wody, a także nie może wyrządzać szkód, może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi tego urządzenia przywrócenie poprzedniej funkcji tego urządzenia, wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom lub likwidację szkód.

W przypadku niewywiązywania się przez właścicieli z obowiązku utrzymania urządzeń wodnych nałożonych w drodze decyzji administracyjnych przez Organ PGW Wody Polskie zostanie wszczęte postępowanie w trybie egzekucji administracyjnej, co spowoduje dodatkowe obciążenie kosztami egzekucji – w postępowaniu administracyjnym dotyczącym utrzymania urządzeń wodnych stosuje się egzekucję obowiązków o charakterze niepieniężnym tj.  grzywna w celu przymuszenia lub wykonanie zastępcze, czyli wykonanie określonej czynności przez inną osobę na koszt zobowiązanego.

Reasumując należy stwierdzić, iż utrzymanie we właściwym stanie technicznym rowów melioracyjnych należy do właścicieli gruntów pozostających w zasięgu korzystnego oddziaływania tych urządzeń wodnych a jeżeli omawiane urządzenia objęte są działalnością spółki wodnej – do tej spółki. W sytuacji, jeżeli osoby fizyczne lub prawne niebędące członkami spółki wodnej oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej odnoszą korzyści z urządzeń spółki wodnej są obowiązane do ponoszenia świadczeń na rzecz tej spółki.

Jednocześnie zachęcamy Państwa do zakładania spółek wodnych. Nadzór i kontrolę nad działalnością spółki wodnej sprawuje właściwy miejscowo starosta, niniejsze wynika z art. 462 ust. 1. ww. ustawy Prawo wodne.

Należy podkreślić, iż powołany na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne  nowy podmiot – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – nie sprawuje nadzoru nad urządzeniami melioracyjnymi (rowy, drenowanie) występującymi na gruntach rolnych. Dyrektorzy jednostek organizacyjnych PGW Wody Polskie (Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Białymstoku, Dyrektor Zarządu Zlewni w Ostrołęce) są natomiast Organami prowadzącymi postępowania administracyjne w sprawach:

• braku wykonywania obowiązku, o którym mowa w art. 205 (utrzymanie urządzeń melioracji wodnych) – Dyrektor RZGW w Białymstoku,
• nienależytego utrzymywania urządzenia wodnego, którego następstwem jest zmiana funkcji tego urządzenia lub szkodliwe oddziaływanie tego urządzenia na wody lub grunty – Dyrektor Zarządu Zlewni w Ostrołęce.